Tentoonstelling: Hollandse huisuurwerken van Engelse signatuur

- 0 reacties
Tafelklok van Bern. van der Cloesen, 1690-1700 (particuliere collectie) Omslag tentoonstellingscatalogus MNU (2004)

In 2004 organiseerde het Museum van het Nederlandse Uurwerk de expositie “Hollandse Huisuurwerken van Engelse signatuur (1675-1750)”. Vanaf 1657 ontstaat in Den Haag naar aanleiding van de uitvinding van het slingeruurwerk door Christiaan Huygens de Haagse klok. Mede door de persoonlijke contacten van Huygens met de wetenschappelijke kringen rond de hoven in Engeland en Frankrijk krijgt de uitvinding snel navolging in het buitenland. Zo ontstaat in Frankrijk de “pendule religieuse”. Ahasuerus Fromanteel introduceert in oktober 1658 de slingerklok in Londen. Hieruit ontstaat de karakteristieke Engelse “bracket clock”. Deze zal de Europese markt tot ver in de 19de eeuw domineren.

Tafelklok van Pieter Klock Amsterdam, 1700-1720 (particuliere collectie)

Steeds meer Nederlandse klokkenmakers laten zich vanaf 1675 inspireren op de Engelse bracket clock. Hiertoe behoren Haagse makers als Bernard van der Cloesen en diens zoon Jacob van der Cloesen, stadshorlogemaker van Leiden. Amsterdam neemt de rol van Den Haag als uurwerkmakercentrum over. Fromanteel opent hier een filiaal en landgenoten als Joseph Norris, Roger Dunster, Christopher Clarke en Allen Walker vestigen zich er. Fromanteel en Norris vervaardigen niet alleen adaptaties van de Haagse klok; zij introduceren ook bracket clock en de staande klok, voorzien van secondenslinger. De Amsterdamse klokkenmakers Pieter Klock en Steven Huijgens brengen de staande klok tot een Randstedelijk succes.

Tafelklok van Jacob van der Cloese, Leiden, ca. 1730 (particuliere collectie)

De expositie herbergde met name een interessante selectie aan tafelklokken, waarbij de wisselwerking tussen Hollandse en Engelse kenmerken zichtbaar was. Zo vertoonde Een klok van Bernard van der Cloesen (zie omslag tentoonstellingscatalogus) versieringsmotieven karakteristiek voor de Willem & Mary stijl (1688-1702) en sloot een klok van Jacob van der Cloese aan bij de Georgian stijl (vanaf 1714). Daarnaast waren er op de expositie enkele zakhorloges te zien, waaronder exemplaren van Joseph Norris en William Gib. De op de tentoonstelling gepresenteerde klokken en horloges werden beschikbaar gesteld vanuit particulier bezit. Het Nederlands Goud-, Zilver- en Klokkenmuseum Schoonhoven stelde een tafelklok van Roger Dunster ter beschikkingen. Museum Speelklok te Utrecht leende een grote tafelklok met speelwerk uit, gesigneerd door Allin Walker, Amsterdam. Deze beide klokken behoorden tot de slotfase van de belichte periode. De expositie ging vooraf aan de spraakmakende tentoonstelling “Opwindende klokken” (“Huygens Legacy”) in Koninklijk Paleis Het Loo. Een aantal van de geëxposeerde klokken was op beide tentoonstellingen te zien, zo ook een drietal Haagse klokken uit de vaste presentatie van het Museum van het Nederlandse Uurwerk.

De tentoonstellingscatalogus is nog uit voorraad leverbaar.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *